تبیین نقش اسکان جمعیت در تحقق توسعه پایدار مناطق مرزی (مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی)

توسعه پایدار در یک کشور با در نظر گرفتن توان اکولوژیکی، نیروی انسانی، تکنولوژی و منابع مالی متعلق به آن کشور و درخور آن می تواند تحقق یابد و انجام چنان توسعه ای تنها در محیط یاد شده، پایدار خواهد بود. از این رو، هدف این تحقیق، تبیین نقش مولفه های جمعیتی بر تحقق ابعاد توسعه پایدار مناطق مرزی استان آذربایجان غربی است. بنابراین، جامعه آماری تحقیق را تعداد 9 شهرستان مرزی استان آذربایجان غربی در سال 1390 تشکیل می دهد. روش تحقیق «توصیفی ـ تحلیلی و همبستگی» است که از مدل های کمّی استفاده شده است. داده های تحقیق به روش کتابخانه ای (اسنادی) جمع آوری گردید. در این راستا، ابتدا به تحلیل جمعیت شناختی شهرستان های استان آذربایجان غربی طی سال های 1390 ـ 1355، پرداخته شد، و سپس رتبه بندی شهرستان های استان از نظر شاخص-های مختلف توسعه پایدار ـ از جمله شاخص های اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی ـ در سال 1390 با استفاده از مدل ویکور و سطح بندی آنها با بهره گیری از روش تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی انجام شد. نتایج محاسبات حاکی از آن است که رتبه شهرستان ها در بخش های مختلف، متفاوت است. در نهایت نیز، شهرستان ارومیه بسیار برخوردار و شهرستان شوط محروم ترین شهرستان، شناخته شد. برای بررسی میزان نابرابری های میان شهرستان ها نیز از مدل ضریب پراکندگی (cv) استفاده گردید. کاربرد این مدل، نشان می دهد که در بین شاخص های مختلف، بیشترین میزان نابرابری در شاخص های اقتصادی و کمترین میزان نابرابری در شاخص های زیست محیطی بوده است. بر اساس نتایج مدل سازی معادلات ساختاری، مولفه های جمعیتی بیشترین تأثیر مثبت را بر بعد اقتصادی توسعه پایدار داشته اند. در آزمون فرضیه ها مشخص شد، تمامی مولفه های جمعیتی مورد بررسی، بر تحقق ابعاد مختلف توسعه پایدار موثر است.